„Drugi rok wojny w analizach Ośrodka Studiów Wschodnich” to zbiór 195 tekstów opublikowanych między 24 lutego 2023 a 20 lutego 2024 r. Większość z nich szczegółowo opisuje sytuację na froncie oraz dynamikę polityczną na Ukrainie i w Rosji. Uzupełniają go analizy pokazujące otoczenie społeczne 10WSTĘP i gospodarcze w obu krajach, politykę głównych państw Zachodu wobec wojny oraz – w szerokim kontekście – sytuację bezpieczeństwa europejskiego. Zebrane materiały dają kompleksowy obraz trwającej inwazji oraz sytuacji politycznej wokół niej. Pozycja stanowi kontynuację tomu wydanego przez OSW w pierwszą rocznicę pełnoskalowej agresji Rosji na Ukrainę (zob. Rok wojny w analizach Ośrodka Studiów Wschodnich). Najważniejsze pytanie, na które niniejsza publikacja z oczywistych powodów nie udziela odpowiedzi, dotyczy przyszłości wojny i jej możliwego zakończenia. Od jej pierwszych tygodni, a przynajmniej od momentu, gdy stało się jasne, że wbrew rosyjskim założeniom Kijów nie upadnie, wiadomo, że będzie to długi konflikt. Wszystko wskazuje na to, że diagnoza ta pozostaje aktualna. Jeśli przyjmiemy, że Siły Zbrojne Ukrainy będą miały czym się bronić – co wymaga szybkich decyzji Zachodu (głównie amerykańskiego Kongresu) – to można ostrożnie założyć, że w najbliższych dwunastu miesiącach do żadnych strategicznych rozstrzygnięć nie dojdzie. Ukraina wciąż może zakończyć tę wojnę zwycięstwem rozumianym jako obronienie niepodległości, choć być może w granicach innych niż w 1991 r. Ale może ją również przegrać, jeżeli Zachód zawiedzie. Jego potencjał jest wielokrotnie większy od rosyjskiego, lecz potencjał to jedna rzecz, a wola polityczna, aby go użyć – druga. Kreml demonstruje, że taką wolę posiada, i systematycznie z niej korzysta. Zachód, a przynajmniej jego newralgiczna część, zdaje się zaś pozostawać w stanie strategicznej iluzji, jakby nie chciał zdać sobie sprawy ze stawki tej wojny. Wojciech Konończuk